Recenzja: Przez wieki historii stolicy

Kilka tysięcy faktów, ułożonych w formie szczegółowego kalendarium, do tego eseje będące omówieniem poszczególnych epok dziejów Warszawy. Właśnie z druku wyszedł opasły (i pięknie wydany) tom autorstwa Marcina Rosołowskiego i Arkadiusza Bińczyka, będący kroniką dziejów Warszawy od pierwszych śladów osadnictwa po rok 1900.

Glejt wiarygodności „Siedmiu wiekom Warszawy” dał nie byle kto, bo profesor Lech Królikowski, który sam jest autorem licznych opracowań z dziejów miasta, a przez wiele lat stał na czele Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Przy okazji w swoim wstępie wskazał, jak dużo pozornie ustalonych faktów historycznych w świetle nowych odkryć budzi dodatkowe pytania i wątpliwości. Na to, że badania nad dziejami Warszawy są procesem dynamicznym, zwracają uwagę sami autorzy. Co roku ukazują się nowe, szczegółowe pozycje, odnoszące się do przeszłości stolicy, przynoszące wiele wartościowych przyczynków. Co nie zmienia faktu, że omawiana książka na swojej wartości nie straci.

Kalendarium historii miasta to pozycja raczej dla tych, którzy dziejami miasta się interesują, niż dla laików. Niemniej nie jest tylko suchą kroniką faktów: w chronologicznych ramach przynosi wiele ciekawych, a mniej znanych faktów z różnych dziedzin, od kultury począwszy a na sprawach kryminalnych skończywszy. Pokazuje miasto żywe, rozwijające się, zyskujące własne oblicze, przezwyciężające trudności i dziejowe niepowodzenia. Warszawa z kart książki to Warszawa wielu środowisk i wielu kultur, a przy tym miasto zdecydowanie polskie. Jeżeli dzisiaj szukamy odniesień dla Warszawy XXI wieku, a chcemy wyjść poza ramy martyrologicznej przeszłości i patosu, to „Siedem wieków Warszawy” będzie dobrą podpowiedzią.

Jeśli chodzi o stronę edytorską, to jest to wydawnictwo zaiste monumentalne: wspaniale ilustrowane, na kredowym papierze. Jego publikację dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Programu Fundusz Patriotyczny – Edycja 2023 Wolność Po Polsku Priorytet I.

Autorzy omawianej książki – Marcin Rosołowski i Arkadiusz Bińczyk – wspólnie wydali „Poczet przedsiębiorców polskich”, który doczekał się dwóch polskich edycji i przekładu na język angielski oraz eseje „Świat polskiej szlachty: dzieje ludzi i rodzin”.

Uprzedzając uwagi dociekliwych varsavianistów na temat tytułu: owszem, od oficjalnego założenia Warszawy do końca wieku XIX minęło sześć stuleci, ale począwszy od wieku XIII na terenach położonych na lewym brzegu Wisły mamy do czynienia z nieprzerwanym osadnictwem. Stąd w pełni uzasadniona jest decyzja, by wieki dziejów Warszawy liczyć właśnie od tego okresu.

Marcin Rosołowski, Arkadiusz Bińczyk: Siedem wieków Warszawy: kalendarium historii miasta do końca XIX wieku. Warszawa, Fundacja im. XBW Ignacego Krasickiego, 2023.

(asm)