W dzisiejszym szybko zmieniającym się świecie, związki między sztuką a technologią stają się coraz bardziej powszechne i dynamiczne, a Polska, z bogatym dziedzictwem kulturowym i rozwiniętym sektorem technologicznym, stoi w centrum tego zjawiska. Z jednej strony sztuka od wieków odgrywała istotną rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej i społecznej, będąc nośnikiem historii, tradycji i wartości. Z drugiej strony rozwój technologii którego doświadczamy na własne oczy niemal codziennie, otwiera nowe możliwości wyrazu artystycznego, umożliwiając młodemu pokoleniu eksperymentowanie z nowymi formami. W Polsce, będącej kulturowym centrum Europy Centralnej i Wschodniej, a jednocześnie technologiczną kuźnią, obserwujemy coraz głębszy dialog między tradycją a nowoczesnością, który prowadzi do powstawania inspirujących projektów i inicjatyw artystycznych.

Nowe technologie – nowe horyzonty

W kontekście cyfrowej rewolucji, zachowanie dziedzictwa kulturowego staje się jednym z głównych wyzwań dla Polski. Dostępność technologii pozwala nie tylko zapewnić polskiej kulturze autentyczność i integralność, umożliwiając zapis cyfrowy znanych nam dzieł sztuki oraz zabytków, ale także przeprowadzić twórczy proces rekonstrukcji tego co straciliśmy.  Dodatkowo, nowe technologie pozwalają dostarczać kulturę tym, którzy nigdy nie mieli do niej aktywnego dostępu, szczególnie społecznościom lokalnym. Dzisiaj, kupując telwizor z dostępem do Internetu, możemy wyświetlać na ekranie wysokiej rozdzielczości dzieła sławnych mistrzów, podkładając muzykę znanych kompozytorów, lub ich twórcze interpretacje wykonane przez młode pokolenie artystów.

Rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja, wirtualna rzeczywistość czy blockchain, otwiera nowe horyzonty dla sztuki w Polsce. Artyści już teraz wykorzystują nowoczesne narzędzia do tworzenia interaktywnych instalacji, dzieł wirtualnych czy sztuki generatywnej, co prowadzi do powstania nowych form wyrazu artystycznego i interakcji z widzami. Przykładem może być projekt interaktywnej instalacji wirtualnej rzeczywistości, która pozwala widzom przenieść się w przestrzeń artystycznego eksperymentu, angażując ich zmysły i wyobraźnię w zupełnie nowy sposób. Ponadto technologia blockchain otwiera nowe możliwości dla twórców, umożliwiając im sprzedaż swoich dzieł za pomocą non-fungible tokens (NFT), co zapewnia im większą autonomię i kontrolę nad swoją sztuką.

Dostrzegając wyzwania i szanse

Patrząc w przyszłość widzimy, że zbieg sztuki i technologii będzie odgrywał coraz większą rolę w kształtowaniu polskiej kultury. Innowacyjne projekty artystyczne, wspierane przez technologię, będą promować dialog między dyscyplinami oraz przyczyniać się do budowania społeczeństwa kreatywnego i otwartego na zmiany. W Polsce, gdzie talent artystyczny spotyka się z zaawansowaną technologią, obserwujemy powstanie nowych centrów kulturowych i artystycznych, które stają się przestrzenią dla eksperymentów i innowacji. Jednym z przykładów może być interdyscyplinarna pracownia artystyczna, która łączy w sobie elementy sztuki, nauki i technologii, tworząc nowe narzędzia i platformy dla współpracy artystycznej. Wystarczy zwrócić uwagę na dzieła takich twórców jak Tomasz Larek, Jakub Chmielniak, Agnieszka Kurant, Jacek Doroszenko, czy Tomek Bagiński, aby zrozumieć, jak bardzo młode pokolenie polskich artystów utożsamia się ze stykiem sztuki i technologii.

Zbieg sztuki i technologii stanowi nie tylko wyzwanie dla zachowania dziedzictwa kulturowego, lecz także otwiera nowe możliwości dla rozwoju kultury w Polsce. Przekraczając granice tradycji i nowoczesności, Polska może stać się centrum nowatorskich projektów artystycznych i technologicznych, inspirującym zarówno społeczności lokalne, jak i międzynarodową awangardę.

Ilustracja do artykułu: „Autorefleksja robota- w interpretacji Beksińskiego” – obraz wygenerowany przez Sztuczną Inteligencję przez autora artykułu w MIdjourney.

Piotr Trąbiński

Wiceprezes Instytutu Staszica