Polska podjęła kolejne kroki w celu zwiększenia swojej niezależności energetycznej i całkowitego ograniczenia wpływu Gazpromu na kluczową infrastrukturę gazową kraju. W wyniku działań podejmowanych przez rząd i grupę kapitałową Orlen, Gazprom przestał być współwłaścicielem strategicznego Gazociągu Jamalskiego, co ma znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz całej Europy Środkowej.

Kluczowe decyzje

Decyzję o pozbawieniu rosyjskiego Gazpromu wpływu na Gazociąg Jamalski, podjęto na podstawie ustawy z 13 kwietnia 2022 roku, znanej jako "ustawa sankcyjna". Gazprom został wpisany na polską listę sankcyjną, a jego aktywa finansowe zostały zamrożone. Następnie Minister Rozwoju i Technologii ustanowił tymczasowy zarząd nad akcjami Gazpromu w spółce Europol Gaz. Wreszcie, Gazprom stracił wpływ na Gazociąg Jamalski w wyniku przejęcia akcji przez Europol Gaz.

Europol Gaz: kluczowy gracz na polskim rynku gazowym

Europol Gaz to joint venture pomiędzy PGNiG (obecnie częścią grupy Orlen) a Gazpromem, które działa od lat 90. Obie firmy miały po 48 procent udziałów w spółce, a pozostałe 4 procenty należały do Gas Tradingu, nabytego w 2015 roku przez PGNiG. Europol Gaz jest właścicielem kluczowej infrastruktury gazowej w postaci Gazociągu Jamalskiego, który pełnił istotną rolę w dostawach rosyjskiego gazu do Polski, a także w przesyle tego surowca do innych krajów Unii Europejskiej.

Zmiana właściciela i rola Orlenu

Europol Gaz przejął 48 procent akcji, które dotychczas należały do Gazpromu, co skutkuje utratą wpływu przez rosyjskiego giganta na Gazociąg Jamalski. Kolejnym krokiem w tym procesie jest przejęcie kontroli nad Europol Gazem przez Orlen, który wcześniej posiadał 48 procent akcji spółki. Po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał zgodę na dokonanie tej koncentracji. To oznacza, że polski koncern energetyczny będzie miał pełną kontrolę nad kluczową infrastrukturą gazową w kraju.

Znaczenie dla niezależności energetycznej Polski

Te decyzje są wyrazem determinacji Polski w budowaniu niezależności energetycznej, redukowaniu zależności od dostaw rosyjskiego gazu i zabezpieczaniu interesów kraju w obszarze energetyki. Dzięki różnym źródłom dostaw gazu, takim jak terminal LNG w Świnoujściu i gazociąg Baltic Pipe, Polska zyskuje większą elastyczność i bezpieczeństwo energetyczne. Warto również zaznaczyć, że Polska zamierza zbudować kolejny terminal LNG w Zatoce Gdańskiej, co może jeszcze bardziej wzmocnić jej pozycję jako dostawcy gazu dla regionu (zainteresowanie surowcem z tej inwestycji podkreślają Czesi i Słowacy).

Co z tego wynika?

Gazprom, mimo że nie był już operatorem Gazociągu Jamalskiego, wciąż posiadał wpływ na jego modernizację i rozbudowę ze względu na swoje udziały w spółce. To miało istotne znaczenie dla krajowego systemu przesyłowego gazu w Polsce. Po wygaśnięciu dostaw rosyjskiego gazu, Gazociąg Jamalski mógł być wykorzystywany w inny sposób. Oczywiście, istnieje opcja tzw. rewersu, czyli dostaw gazu z Niemiec, ale istotne jest także pogłębianie integracji tej trasy z pozostałą krajową infrastrukturą gazową. Polska intensywnie rozwija swoją sieć gazociągów, szczególnie na osi północ-południe, aby umożliwić dystrybucję gazu z terminalu LNG w Świnoujściu i gazociągu Baltic Pipe do krajowych odbiorców. Ten szlak staje się coraz bardziej strategiczny. Dodatkowo, Polska planuje budowę kolejnego terminalu LNG w Zatoce Gdańskiej, który cieszy się zainteresowaniem ze strony Czechów i Słowaków jako potencjalnych odbiorców gazu. Wszystko to odzwierciedla rosnące znaczenie różnorodności źródeł i trasy dostaw gazu w regionie.

Pełna kontrola Orlenu nad Europol Gazem ostatecznie likwiduje jakikolwiek wpływ rosyjskiego Gazpromu na polski rynek gazu ziemnego. Tylko pomiędzy sierpniem a wrześniem br., Orlen podjął kluczowe decyzje w kwestii zwiększenia krajowego bezpieczeństwa gazowego. Zapadła decyzja o zwiększeniu pojemność krajowych magazynów gazu o 25% (rozbudowa PMG Wierzchowice), zarezerwowaniu znacznej ilości mocy w planowanym terminalu LNG w Gdańsku (6,1 mld m3 rocznie), oraz eksploatacji złoża norweskiego Tommeliten Alpha, co przyczyni się do zwiększenia wydobycia gazu o 0,5 mld m3 rocznie. Te inicjatywy całościowo potwierdzają zobowiązanie do zapewnienia stabilnych dostaw gazu dla polskich obywateli.

Piotr Maciążek

Ekspert rynku paliwowo-energetycznego

Foto: pixabay.com