Korzyści i zalety inteligentnych liczników zużycia energii elektrycznej

Inteligentne liczniki zużycia energii elektrycznej to nowoczesne i praktyczne rozwiązanie, dzięki któremu korzystanie z sieci energetycznej jest znacznie łatwiejsze. Dodatkowo pozwalają one optymalizować zużycie energii, co przekłada się nie tylko na niższe rachunki, ale także pozytywnie wpływa na środowisko naturalne.

Wdrożenie systemu inteligentnego opomiarowania AMI wynika z nowelizacji ustawy Prawo Energetyczne i wprowadzenia do tej ustawy obowiązku instalacji na masową skalę liczników zdalnego odczytu. Oznacza to, że do 4 lipca 2031 r. 100 proc. odbiorców końcowych w całej Polsce powinno być wyposażonych w licznik zdalnego odczytu. Dla przykładu PGE już rozpoczęła proces wymiany liczników, a konsorcjum firm Esmetric Group i UAB Elgama Elektornika, przez najbliższe 18 miesięcy dostarczy spółce 700 tys. nowoczesnych urządzeń.

Zgodnie z definicją sieć inteligentna, inaczej ISE lub smart grid, to nowoczesna sieć elektroenergetyczna, wyposażona w zaawansowane rozwiązania informatyczne i telekomunikacyjne. Tak jak w standardowym systemie istnieje tu sieć przesyłowa, sieć dystrybucyjna i stacje rozdzielcze.

Nowością są specjalistyczne urządzenia pomiarowe, telekomunikacyjne i zabezpieczające, typowe tylko dla sieci inteligentnych – w tym liczniki zdalnego pomiaru energii, instalowane zarówno w stacjach rozdzielczych, jak i bezpośrednio u odbiorcy energii. W związku z instalacją liczników zdalnego odczytu dla konsumentów otwiera się nowy etap w korzystaniu z energii elektrycznej. Liczniki smart umożliwią automatyczne przesyłanie danych o zużyciu do przedsiębiorstwa energetycznego, dzięki czemu nie jest konieczna wizyta inkasentów.

Klienci uzyskają możliwość otrzymywania rachunków za energię za jej zużycie rzeczywiste, a nie prognozowane, tak jak ma to miejsce dziś. Ponadto będą mogli na bieżąco monitorować zużycia energii, a to z kolei pozwoli zarządzać tym zużyciem i obniżyć rachunki za prąd.

Inteligentne sieci energetyczne smart-grid – jak to działa?

Przekształcanie tradycyjnych sieci w inteligentną Smart Grid wymaga wdrożenia odpowiednich urządzeń, stworzenia infrastruktury telekomunikacyjnej, opracowania programów cenowych oraz prowadzenia edukacji odbiorców by nie ponosili dodatkowych kosztów za zachowania niezgodne z oczekiwanymi. Smart Grid to sieć elektroenergetyczna, która może – w korzystny finansowo sposób – zintegrować zachowanie i działania wszystkich przyłączonych do niej użytkowników (generujących energię, odbiorców energii oraz tych, którzy realizują obydwie te funkcje) w celu zapewnienia efektywnego ekonomicznie, zrównoważonego systemu zasilania, charakteryzującego się niskimi stratami, a także wysokim poziomem jakości, bezpieczeństwa i niezawodności dostaw. Chociaż elementy inteligentne znajdują się w wielu istniejących sieciach, to różnica między nimi a inteligentną siecią przyszłości Smart Grid polega głównie na zdolności do realizacji w wydajny i skuteczny sposób z większą złożonością zadań niż te, które występują obecnie. Inteligentna sieć będzie wykorzystywać innowacyjne rozwiązania, produkty i usługi wraz z zaawansowanymi technologiami monitorowania, sterowania, komunikacji i samonaprawy.

Zalety inteligentnych liczników

Inteligentne liczniki zużycia energii elektrycznej posiadają wiele przydatnych funkcji, które sprawiają, że są one znacznie praktyczniejsze niż liczniki indukcyjne, a nawet starego typu liczniki elektroniczne. Możliwości inteligentnych liczników energii to między innymi możliwość zdalnego odczytu i konfiguracji, dzięki czemu Twój dostawca prądu nie musi już wysyłać serwisanta do odczytu licznika lub jego konfiguracji – może zrobić to zdalnie, komunikując się z urządzeniem za pośrednictwem sieci energetycznej lub wbudowanego modułu komunikacji bezprzewodowej. Co więcej, możliwa jest komunikacja dwustronna!

Kolejną zaletą jest monitorowanie zużycia energii. Te nowoczesne systemy umożliwiają analizowanie zużycia energii elektrycznej i tworzenie statystyk dotyczących twoich zwyczajów oraz trendów. Dzięki temu inteligentny licznik prądu pomoże ci oszczędzać energię elektryczną oraz korzystać z prądu wtedy, kiedy taryfa jest najbardziej korzystna. Warto również zauważyć, że dzięki niemu Twoja zapłata będzie dokonana za faktyczne zużycie energii (zamiast prognoz). Dzięki temu inteligentnemu licznikowi energii elektrycznej nie musisz opłacać prognozowanego zużycia prądu, tylko ilość, którą faktycznie wykorzystujesz. Wielu dostawców energii umożliwia też opłacenie rachunków w systemie pre-paid. Naturalnie łatwiejsze będzie też diagnozowanie usterek. Inteligentny licznik zużycia energii elektrycznej pozwala twojemu dostawcy prądu wykryć i zdiagnozować usterkę instalacji natychmiast po jej wystąpieniu, bez konieczności zgłaszania problemu przez użytkownika. Wreszcie, inteligentny licznik będzie ograniczał prawdopodobieństwo kradzieży prądu dzięki zaawansowanym algorytmom analitycznym.

Już dziś firmy energetyczne przygotowują się do promocji świadomego i racjonalnego korzystania z energii elektrycznej przez klientów. Dzięki inteligentnym licznikom operatorzy będą mogli proponować klientom o wiele atrakcyjniejsze taryfy dynamiczne, a nie jak dziś stałe. Taryfa dynamiczna to taka, która zmienia się w zależności od zmian dobowych cen energii. Klient będzie informowany, kiedy najtaniej może korzystać z prądu, a w jakich godzinach koszt jego zużycia będzie o wiele wyższy.

To naturalny mechanizm obronny operatorów energii przed przeciążeniami sieci. W zamian za „dobrą wolę” klientów firmy energetyczne gotowe są nie tylko obniżyć cenę energii elektrycznej w określonych godzinach, ale nawet dopłacić klientowi za taką postawę. Może się bowiem okazać, że przeciążenie sieci związane z awariami kosztuje więcej operatora niż gratisowy pakiet dla konsumenta.

Dodatkowo każdy licznik ma możliwość działania w trybie przedpłatowym, czyli wykorzystujemy tyle energii, za ile wcześniej zapłacimy. I tu ważna informacja: każdy licznik jest wyposażony w moduł, którym będzie można ograniczać moc dostarczaną klientowi, a nie jak to ma miejsce aktualnie – odłączać go od sieci. Jest to niezwykle ważne dla osób mających kłopoty z terminową płatnością za energię elektryczną.

Kolejną zmianą jest to, że licznik energii elektrycznej umożliwi przesyłanie do centralnego systemu informatycznego odczytów z liczników innych mediów, np. gazu czy wody. To może oznaczać, że w dalekiej przyszłości, wszystkie media będzie można opłacać na jednej fakturze, choć będą różni dostawcy. O ile oczywiście zostaną wprowadzone odpowiednie regulacje prawne.

Następnym plusem takiego licznika ma być obsługa funkcji zdalnego odczytu w trybie „na żądanie”, co docelowo uprości proces zmiany sprzedawcy, jeśli taryfa nie będzie nam odpowiadać.

Czy istnieją zagrożenia związane ze smart meteringiem?

Liczniki będą gromadziły informacje - będą to dane dotyczące naszych zachowań oraz sprzętu elektronicznego, który jest w naszych domach. Należy przede wszystkim wyjaśnić to, że zastosowanie różnych cen za energię w zależności od pory doby czy dnia tygodnia, w których jest pobierana, wymagać będzie rejestracji jej poboru w określonych przedziałach czasowych. Nie oznacza to jednak, że każde rejestrowane w określonym, np. 15-minutowym, przedziale czasu zużycie energii musi być natychmiast przesyłane do dystrybutora czy centrum informacji pomiarowych. Dane takie mogą być rejestrowane i wstępnie przetwarzane, np. sumowane dla poszczególnych przedziałów czasu przez okres np. 30 dni w układzie pomiarowym, skąd zbiorczo, np. co miesiąc, przekazywane do dystrybutora czy centrum informacji pomiarowych w celu wystawienia faktury.

dr Piotr Balcerowski, MBA

Wiceprezes Instytutu Staszica